🕙Hazırlanma Süresi: 1 - 2 Saat
👨👩👦👦Porsiyon: 5 Kişilik
🍽️Malzemeler:
3 kg acır
1 kg yağlı parça veya kıyma et
1 çorba kâsesi pirinç
1 adet büyük boy soğan
3 yemek kaşığı domates salçası
5-6 diş sarımsak
4 yemek kaşığı pul biber
1 demet maydanoz
½ demet nane
½ çay bardağı sadeyağ
2 adet orta boy domates
1 tatlı kaşığı karışık baharat
Yeterince su
🧑🏻🍳Hazırlanışı:
İyice yıkanıp tepeleri halka şeklinde kesilen acırların içeri biroyacak yardımıyla oyulur. Yıkanmış pirinç genişçe bir kabın içerisine konur, ince ince doğranan et veya kıyma salça, pul biber, tuz, baharat,yemeklik doğranan kuru soğan ve sarımsaklar ilave edilerek karıştırılır. Nane, maydanoz, yağ, su konularak karıştı almaya devam edilir. Hazırlanan harç oyulmuş acılara doldurulup ağızları dilim domatesler ile kapatılır. Pişirilecek olan tencereye dizilir ve en üste dolma taşı veya porselen tabak ile ağırlık verilerek üzerini kaplayacak kadar su ve tuz karıştırılarak ilave edilerek kısık ateşte pişirilir. Hafif ateşte suyunu çekinceye kadar pişirilen daima sıcak olarak, cacık veya koruk salatası ile servis edilir.
Acır Dolması Tarihçesi:
Acır dolması, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin geleneksel lezzetlerinden biri olup, özellikle Şanlıurfa, Gaziantep ve Mardin gibi şehirlerde yaygın olarak yapılan ve sevilen bir yemektir. "Acır," yörede acur veya hıta olarak da bilinen, kabakgiller ailesine ait bir sebzedir. Turşuluk bir çeşit hıyar olarak bilinen acur, Anadolu'nun bereketli topraklarında yetişir ve dolma yapımında özel bir yere sahiptir. Acır dolması, farklı sebzelerle yapılan dolmalardan ayrılarak kendine özgü bir tat sunar.
Acurun Anadolu’daki geçmişi, Mezopotamya ve Orta Doğu kültürlerine kadar uzanır. Antik çağlardan beri bilinen bu sebze, Orta Doğu mutfağında ferahlatıcı özellikleri nedeniyle tüketilmiştir. Yaz aylarında sofraları serinleten bir sebze olarak değerlendirilmiş ve zamanla dolma tariflerinde kullanılmaya başlanmıştır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yetişen acur, ince kabuklu yapısı ve hafif ekşimsi tadıyla bölgenin sıcak ikliminde halkın serinlemek için tercih ettiği bir sebzedir.
Acır dolmasının yapımında, içi oyulan acurlar, kıyma, pirinç, bulgur, soğan, biber salçası ve baharatlarla hazırlanan iç harcı ile doldurulur. Özellikle sade yağ veya zeytinyağı kullanılarak yapılan bu dolma, pişirme esnasında salçalı sosla zenginleştirilir ve kendine özgü bir aroma kazanır. Dolmanın pişirme yöntemi ve kullanılan baharatlar, yemeğin lezzetini artırarak yöresel mutfağın karakteristik tatlarını yansıtır.
Acır dolması, bölgenin özel günlerinde, bayramlarda ve misafir sofralarında sıkça tercih edilen bir yemektir. Günümüzde Güneydoğu Anadolu mutfağının simgelerinden biri olarak kabul edilen acır dolması, bölgenin yemek kültürünü ve yerel ürünlerini tanıtmak amacıyla restoran menülerinde de yer alır. Yerel halk ve bölgeyi ziyaret edenler için vazgeçilmez bir tat olarak günümüzde de popülerliğini korumaktadır. Bu yemek, sadece lezzetiyle değil, aynı zamanda geçmişten gelen bir kültürü temsil etmesiyle de bölge insanı için anlam taşır.